Move First, Think Later

by Willy Hendriks

Recensie: Gerard Rill

Terug

Je hebt van die boeken, die je met ontzettend veel plezier leest, maar je gelijktijdig leeg achterlaten. Wat heb ik nu eigenlijk gelezen? Wat heb ik nu eigenlijk geleerd? Wat herinner ik me over een paar jaar van dit boek? Het voorliggende boek van Willy Hendriks is zo'n boek. Hendriks is naast een actieve schaker, ook schaakleraar en filosoof. Tel die drie bij elkaar op en je weet waar dit boek over gaat. Maar hoewel ik dit soort boeken met veel plezier lees, vermoed ik dat ik door het lezen ervan geen betere schaker wordt. Nee, eerder omgekeerd: ik begrijp nu waarom al die boeken die ik in de loop der jaren heb bewonderd en ijverig bestudeerd, mij geen betere schaker hebben gemaakt. Kotovs "Think like a grandmaster", Hansens "Improve your poisitonal chess", Kmochs "Kunst der Bauernfurung", Suba's "Dynamic chess strategy", om een paar persoonlijke favorieten te noemen, kunnen wat Hendriks betreft de prullenbak in. Alle leidraden en adviezen waar ik mij als wanhopige schaakamateur aan vast heb gehouden, blijken waardeloos. Dat komt aan....

Laatst vertelde een oud leerling van me (inmiddels een veel betere schaker dan ik) dat het belangrijkste advies wat hij zich na al die jaren nog steeds herinnerde was: begin pas een vleugelaanval als het centrum gesloten c.q. onder controle is. Wellicht denkt hij er na het lezen van Hendriks anders over. Hendriks onderzoekt de stelling "De beste reactie op een vleugelaanval is een tegenaanval in het centrum" en concludeert dat in slechts 2 van de 34 onderzochte partijen dit de beste reactie op de vleugelaanval was. De manier waarop Hendriks de ene na de andere schaakwijsheid onderuit haalt is prachtig leesvoer. Hij spaart zichzelf daarbij niet. Ik heb nog nooit een boek gelezen waarin zoveel blunders van de auteur zelf te zien waren. De titel van het boek is natuurlijk een provocatie, maar wel een met een kern van waarheid. Schaken gaat immers vooral om goede zetten doen, waarbij we er vaak pas achteraf achter komen dat een zet heel goed of heel slecht was.

Deze laatste constatering hielp mij om de hamvraag te beantwoorden: heeft Hendriks gelijk als hij alle bekende schaakwijsheden naar de prullenbak verwijst? Ik denk van niet. Een te vroeg ingezette vleugelaanval die afgestraft wordt door een centrumactie leert ons natuurlijk wel degelijk wat. De volgende keer zul je zeker overwegen of de Siciliaanse counter d6-d5 weer roet in het eten gaat gooien, voordat je g2-g4 speelt. Het is de omkering dat altijd op g2-g4 de zet d6-d5 geantwoord moet worden, waar de redenering op stuk loopt. Dat hebben mijn helden Kotov, Hansen, Kmoch en Suba natuurlijk ook nooit bedoeld! Kortom: gooi al die mooie boeken met schitterende adviezen niet weg, maar vaar er ook niet blind op. Gebruik je verstand en neem hun  adviezen mee op zoek naar de beste zet. Maar doe jezelf ook een plezier met "Move first, think later", niet om eindelijk die grootmeesternorm te scoren, maar gewoon omdat het zo'n leuk boek is.